Toegankelijkheidsregeling Meerdaalwoud | Vrienden van Heverleebos en Meerdaalwoud-vzw

Toegankelijkheidsreglement Meerdaalwoud

Het Toegankelijkheidsreglement van Heverleebos en Meerdaalwoud

Met de aanleg van de E5 (nu E40) in 1969 met 6 rijstroken, werd de toegankelijkheid van Heverleebos en Meerdaalwoud voor het gemotoriseerd verkeer mogelijk gemaakt. Dit betekende echter ook meteen de ontstaansreden van onze vereniging. De aanleg van die E5 was immers een zeer zware klap voor onze bossen en tegelijk ook een ernstige inperking van de toegankelijkheid voor wandelaars, fietsers, ruiters ... Vele dreven werden namelijk abrupt afgesloten (met uitzondering van de konijnenpijp van de Herendreef).

Al sinds 28 januari 2022 geldt in Heverleebos en Meerdaalwoud (afgekort HBMW) een vernieuwd toegankelijkheidsreglement. Zo’n reglement bepaalt, naast specifieke activiteiten, vooral welke paden mogen gebruikt worden door welke gebruiker, bv. enkel wandelaars, paarden, fietsers of een mix hiervan. Dit in tegenstelling tot de algemene regel dat je in openbare bossen overal mag wandelen, tenzij dit anders aangegeven wordt via een toegankelijkheidsregeling.

Zulk reglement is echt wel nodig om de kwetsbare fauna en flora niet te verstoren maar bijvoorbeeld ook als je conflicten wilt vermijden op soms smalle paden. Maar ook andere items komen aan bod. Hierover later meer.

Het huidige toegankelijkheidsreglement voor HBMW is gebaseerd op het Bosdecreet (12/7/2013). Het is het resultaat van 2 consultatierondes bij het publiek, de betrokken gemeentebesturen, de jeugdraden van Leuven, Oud-Heverlee, Bertem en het Agentschap Onroerend Erfgoed.

Om aan de bezoekers duidelijk te maken welke paden al dan niet mogen gebruikt worden, is het Agentschap voor Natuur en Bos (ANB) in HBMW momenteel volop bezig de honderden signalisatiepalen én duizenden bordjes aan te passen en te vernieuwen. Een zeer tijdrovend karwei... Ook de grote kaarten aan de hoofdingangen zullen dit in de toekomst verduidelijken. Deze signalisatieborden en kaarten zijn niet informatief, maar horen wettelijk verplicht gerespecteerd te worden door alle bezoekers van gebieden onder beheer van ANB.

Hieronder belichten we graag enkele elementen uit dit reglement.

Waar mag je wandelen, fietsen of paardrijden?

Het antwoord op deze vraag is in principe vrij eenvoudig: “Je mag op alle paden wandelen (maar niet op alle wegen).” In HBMW zie je soms vrij brede doorgangen, maar dat zijn vaak ruimingspistes die enkel door aannemers en houtexploitanten mogen worden gebruikt voor het uitslepen van boomstammen. Soms zijn het illegale sluikpaden, gebruikt door bv. MTB’ers die gewoon hun Strava-gps volgen enz… Dat zijn dus géén wandel- of fietspaden.

Niet alle wandelpaden zijn echter aangegeven met een signalisatiebordje “wandelaars”, vandaar het belang van bovenstaande kaart.

Sommige paden zijn enkel toegankelijk voor ruiters/menners, zoals het ecoduct over de Naamsesteenweg. Over andere paden mag je dan weer wél wandelen, maar niet fietsen. Bijvoorbeeld omdat die paden te bochtig zijn (slecht zicht) of te steil (snelheid, erosie…).

Op bovenstaande kaart zie je blauw-geel-zwart gearceerde wegen die door zowel ruiters, fietsers als wandelaars mogen worden gebruikt. Meestal zijn dat vrij rechte, brede dreven waar kruisend verkeer geen risico’s oplevert.

Natuurlijk zijn er uitzonderingen: de 3 hondenlosloopzones, aan de Torenvalk in Blanden, de Speelberg in Sint Joris-Weert en De Jacht in Heverlee), de bivakzones, De Steenberg en Het Spoor, de speelzones en de vrij toegankelijke zones, maar die staan dus ook allemaal ter plaatse en op de toegankelijkheidskaart aangegeven.

Wanneer mag je in het bos komen?

Behalve bij geleide bezoeken, is HBMW het hele jaar door toegankelijk tussen 5 en 23 uur.

Parkeren (zonder overnachting) mag steeds op de voorziene parkeerplaatsen door voertuigen van max. 3,5 ton.

Wat mag wél in het bos?

Algemene regel: Geniet van de natuur, maar houd je ook aan de afspraken: neem je afval mee naar huis , maak geen vuur, neem geen onnodige risico’s en houd het rustig.

Voor sommige specifieke onderwerpen bestaan echter ook specifieke regels.

Bronwater van de Minnebron aan het Zoet Water mag steeds voor persoonlijk, niet-commercieel gebruik getankt worden, als het water door een bevoegd labo geschikt is verklaard én de analyse uitgehangen werd. Ook aan de Hertenbron (aan La Hêtraie) is er zuiver water en persoonlijk gebruik officieel toegelaten.

Elders water meenemen (uit beken,..) is niet toegelaten.

Honden mogen in het bos, zij het aan de leiband. Een van de grootste ergernissen en verstoringsbron zijn allicht loslopende honden. De risico’s voor de natuur, voor andere bezoekers maar ook voor de honden zélf, bv. aanvallende (of zich verdedigende) everzwijnen zijn talrijk. De wegen die op de kaart als wandelweg zijn aangeduid, zijn uitsluitend toegankelijk voor voetgangers en voor honden aan de leiband, tenzij anders aangegeven. Naast het specifieke toegankelijheidsreglement geldt hier ook het Besluit van de Vlaamse Regering betreffende de toegankelijkheid van de bossen en de natuurreservaten van 5/12/2008 dat zegt:

“Op de terreinen, vermeld in artikel 12septies, § 1, eerste lid, van het Natuurdecreet, moeten honden aan de leiband gehouden worden en mogen honden de openbare wegen en de private wegen niet verlaten, tenzij in de volgende gevallen: …”in de honden- losloopzones, bij het scheperen van schaapskuddes die ingezet worden bij het beheer van het gebied, bij jacht, politiespeurhonden en assistentiehonden. De hondenzone is toegankelijk voor aangelijnde of niet-aangelijnde honden onder permanent toezicht van de eigenaar.”

Geocaches plaatsen in HBMW mag zonder schriftelijke toestemming tot een afstand van 3 meter langs een opengesteld pad en tot op een hoogte van maximaal 3 meter. Het verstoppen van geocaches mag echter niet op kwetsbare plekken (verblijfplaatsen van dieren zoals nestkasten of holen in de grond, bomen, ruïnes, moerassen of voorjaarsflora., maar ook niet in hondenlosloopzones, speelzones en begrazingszones. Boomklimcaches, hengelcaches en ondergrondse caches zijn verboden.

Wat mag niet?

Voor de meeste lezers is het evident dat in een beschermd bos een heel aantal dingen niet kunnen, maar we nemen er toch graag enkele onder de loep.

De algemene regel luidt: “Als een geplande activiteit afwijkt van de geldende toegankelijkheidsregels of schade kan toebrengen aan de natuur of natuurbezoekers, bijvoorbeeld bij wedstrijden of betaalde evenementen, dan is die activiteit risicovol en moet u dus een toestemming aanvragen”.

Vuur maken is altijd leuk, maar compleet uit den boze (zeker met de lange droogteperiodes van de laatste jaren). Ook op 25 meter van de bosrand. Let ook op de brandgevaarcodes: groen/geel/oranje/rood.

Voor uitzonderingen, zoals in de bivakzone, kijk hier.

Verder zijn niet toegelaten:

het plaatsen van tenten en andere al dan niet tijdelijke constructies zoals dranghekken en controleposten;
het verstoren van dieren en hun jongen, eieren, nesten of schuilplaatsen (vooral door loslopende honden);
het plukken of verwijderen van vegetatie zoals bloemen, vruchten, paddenstoelen, ...
de rust verstoren;
afval achterlaten;
reclame maken;
een metaaldetector gebruiken;
activiteiten met telegeleide recreatieve tuigen zoals drones, auto’s en bootjes;
kleiduifschieten, paintball, airsoft, lasergames en boogschieten.

Bushcraft, de kunst van het (over)leven in en met de natuur, verdient wat extra toelichting.
In het dicht bevolkte Vlaanderen waar de natuur zeer zwaar onder druk staat, kan je bijna nergens op legale wijze aan bushcraft doen. De regelgeving verbiedt immers het aanleggen van een kampvuur en het kappen van levend hout in de natuur. In vrij toegankelijke zones kunt u met dode takken en bladeren wel een hutje bouwen; eetbare planten, bessen, paddenstoelen en zaden verzamelen, maar enkel in de vrij toegankelijke zones. Zeldzame soorten mag je sowieso niet plukken.

Overnachten mag enkel op een bivakzone.

Vind jij stormweer ook wel leuk om in het bos te gaan wandelen? Wel, als het fel waait en je wandelt toch in het bos, is eventuele schade (bv door een afgewaaide tak) voor eigen rekening.

Wat met fakkeltochten/griezeltochten? De boswetgeving laat niet toe dat vuur gemaakt of gedragen wordt in de Vlaamse natuur. Het dragen van fakkels of kaarsen en het aanbrengen van vuurkorven langs het parcours zijn dus ook verboden. Fakkeltochten kunnen dus zeker niet. Je mag ook niet zomaar attributen aanbrengen in het bos en dieren worden liefst zo min mogelijk gestoord tijdens hun nachtrust. Aanvragen voor “vuur-vrije” griezeltochten kunnen gebeuren bij ANB.