BRABANTSE WOUDEN

Uit het persbericht van de provincie Vlaams-Brabant bij de persvoorstelling van het boek op 17 september 2023 in Hoeilaart:

Erfgoed- en natuurdeskundigen schreven de afgelopen jaren aan het verhaal van het landschap en de biodiversiteit van de Brabantse Wouden. In twee boeken voeren ze de lezer mee doorheen de rijke geschiedenis van dit landschap en zijn hoogwaardige natuur. Een plek waar uniek erfgoed, natuur en landbouw samen tot een sterk geheel kunnen uitgroeien.

De publicatie van ‘Het verhaal van een landschap Brabantse Wouden’ werd toevertrouwd door de kernpartners van de Brabantse Wouden aan de Vrienden van Heverleebos en Meerdaalwoud. In het kader van de erkenning als Nationaal Park hebben talloze natuur- en erfgoedverenigingen hun meer dan 50 jaar lange ervaring op papier gezet. De publicatie is een landschapsbiografie die onderbouwing geeft aan de samenhang van de Brabantse Wouden.

"Als regionale natuur- en milieuvereniging zijn we heel trots het hele speelveld gemobiliseerd te hebben om met z'n allen het verhaal van het landschap samen te brengen. Een uniek werkstuk, maar ook een opstart voor veel meer. Het verder werk begint nu pas, de deur staat open voor alle enthousiastelingen", zegt Jan Horemans, voorzitter van de Vrienden van Heverleebos en Meerdaalwoud.

Enkele foto's van de persvoorstelling:

22 januari 2022: Waarom een nationaal park en VHM als kernpartner

De Brabantse wouden zijn geselecteerd als één van de zes kandidaten Nationaal Park in Vlaanderen, waarvan er uiteindelijk in 2023 drie nieuwe zullen gekozen worden. De Brabantse Wouden strekken zich uit over meer dan 10.000 ha. De natuurlijke ruggengraat van de Brabantse wouden bestaat uit het Zoniënwoud, Meerdaalwoud, de Dijle-, Laan- en IJsevallei en het Hallerbos.

Meer dan 40 jaar geleden schreven de ‘founding fathers’ van de Vrienden van Heverleebos en Meerdaalwoud hun visie neer in het compendium 'Natuurpark Dijlevallei'. De VHM zijn nu kernpartner van het nog omvangrijkere natuurpark Brabantse Wouden. We zijn verheugd dat de unieke natuur en cultuur van de regio kunnen worden veilig gesteld in een groot en groots park.

Het gebied kent vandaag reeds tal van sterke troeven.  Zo omvatten de Brabantse Wouden de grootste oppervlakte aan eeuwenoud bos in Vlaanderen met een rijk planten- en dierenleven. Verder heeft het door zijn uniek golvend reliëf een zeer hoge concentratie aan holle wegen met de daaraan verbonden zeldzame dieren, bomen en struiken.  Ook de uitzonderlijk hoge aantallen dikke bomen zijn een ecologische en recreatieve troef.  Deze levende monumenten komen voor in de wouden, in kleinere bosjes en parken en hier en daar zelfs in de dorpskernen.

De Brabantse Wouden hebben tevens een uniek rivieren- en valleisysteem met als toppers de Dijle, IJse en Laan, die nog vrij meanderen doorheen graslanden en bossen.

De regio ademt geschiedenis, met een oase aan ondergewaardeerd erfgoed dat binnen de Brabantse wouden verder ecologisch, landschappelijk en recreatief gevaloriseerd kan worden.  Dat het gebied aansluit op de kunststeden Leuven en Brussel is in toeristisch opzicht ook echt een opsteker.

Een nationaal park is natuur: traject klimaat-ecologische visievorming

Omdat natuur in een nationaal park centraal moet staan, zijn de VHM met de Natuurstudiegroep Dijleland (NP studie) en professoren van de KUL een denkoefening gestart: wat is dan die natuur in het nationaal park ? We werken rond vier thema’s: bossen, valleien, landbouwplateaus en steden/urbaan gebied. Dit mondt vervolgens uit in beelden waaraan deze natuur beantwoordt, maar er wordt ook nagedacht over hoe dit beheerd zou moeten worden en in welke wereld dit tot stand komt (m.b.t. klimaatverandering). Van airco-klimaatbossen tot overstromingen, van zwarte ooievaar tot…

Dit is een ‘activistische’ sectorvisie - te vergelijken met het natuurcompendium van weleer maar dan gebaseerd op veel meer gegevens over de streek - waaraan volgens ons het nationaal park zou moeten beantwoorden.

Natuurlijk is niet alles onmiddellijk realiseerbaar of zijn er soms nog grote onzekerheden en dienen er compromissen gesloten te worden. Dat is het werk van het masterplan.

Een nationaal park is landschap & cultuur: traject biogeografische studie

Omdat landschap & historiek ook één van de pijlers is van de werking van de Vrienden van Heverleebos en Meerdaalwoud is (in de jaren ’70 werd het Meerdaalwoud door toedoen van VHM geklasseerd als landschap; het boek Miradal legt de cultuurhistorie van het bos vast), hebben we ook onze schouders gezet onder het opzetten van een wetenschappelijk onderbouwd, vlot leesbaar en rijk geïllustreerd document met dubbel doel:

• Enerzijds als integrerende analyse van het fysisch systeem, het landschapsecologisch functioneren, de landschapsgenese en de daarvan nog herkenbare relicten en kenmerken om richting te geven aan alle thema’s binnen het masterplan (ic erfgoed en landschap, natuur en klimaat, toerisme en recreatie, ruimte en omgeving, landbouw)
• Anderzijds ook om een stevige basis te vormen voor de visie én het actieplan ‘erfgoed en landschap’ binnen het masterplan.

 De sterkte van de hier voorgestelde aanpak ligt niet enkel in het feit dat een biogeografische studie opgesteld wordt, maar dat een ontwikkelproces wordt voorgesteld dat wervend is voor het nationaal park en een dynamiek in gang zet die ook na de fase van de ‘studie’ bijdraagt aan de uitbouw/ ndersteuning van het nationaal park.

Dit door een zeer ruime groep van erfgoedexperten (s.l.), erfgoedvrijwilligers, landschaps-deskundigen, ... op zeer regelmatige basis bij elkaar te brengen in een context van samen opbouwen en samen schrijven.  Deze groep zal bestaan uit een kleinere vaste kern die thema -of periodeafhankelijk zal worden aangevuld met de experten en vrijwilligers uit de ruimere groep.