In tegenstelling tot het Meerdaalwoud heeft het Heverleebos een meer uitgesproken dambordvorm.

De opbouw van het bos in de 18de eeuw is een prachtig voorbeeld van classicistische aanleg met rechte dreven en uitzichtpunten zoals de “Parnassusberg”, een belvédère met destijds een aantrekkelijk panorama over de Dijlevallei. De dreven werden aangeplant rond 1840 met overwegend rode beuk.

Het bosreservaat van Heverleebos ligt verspreid over drie locaties (De Grote Omheining, Klein Moerassen en Putten van de Ijzerenweg)  en omvat meer dan 47 ha, hetzij ongeveer 8 % van de oppervlakte.

Het arboretum van 9 ha groot werd door het toenmalige bestuur van Waters en Bossen in 1930 aangeplant met vooral uitheemse bomen. Het was toen de bedoeling om deze bomen op systematische wijze te testen op de aanwezige milieufactoren. Het arboretum bevat 130 soorten.

Sinds 2000 wordt er gewerkt op basis van een nieuwe beheervisie.

De vallei van de Vaalbeek vormt in grote lijnen, van oost naar west, de grens tussen het Heverleebos en het Meerdaalwoud. De Prosperdreef en de prachtige, deels in het open landschap gelegen Herculesdreef zijn belangrijke recreatieve verbindingen.

De omgeving van het Zoet Water is bekend omwille van zijn historiek, zijn vijverlandschap en om de grote diversiteit aan flora en fauna. Het is een uitgelezen plek om te verpozen en te proeven van het zuivere bronwater van de “Minnebron”. Op deze plaats voelt men reeds de nabije omgeving van de prachtige Dijlevallei en natuurreservaat “de Doode Bemde”.

De zuidzijde van het bos is ecologisch veel rijker dan de noordzijde.

Het Heverleebos heeft verschillende tumuli uit de ijzertijd en de Romeinse periode. Het maakte oorspronkelijk samen met het Zoniënwoud, het Hallerbos, het Buggenhoutbos, het Meerdaalwoud en het bos van La Houssière deel uit van het uitgestrekte Kolenwoud (Silva Carbonaria).

De geschiedenis van Heverleebos is nauw verbonden met die van het Meerdaalwoud. In het begin van de twaalfde eeuw werd het bos beheerd door de Heren van Heverlee die leenmannen waren van de Heren van Bierbeek. In de vijftiende eeuw kwamen het Heverleebos en het Meerdaalwoud in handen van het huis van Croy. Door het huwelijk van Anne de Croy met Karel van Arenberg in 1618 kwamen de bossen in het bezit van de Arenbergs. Dit bleef zo tot 1918. Na de Eerste Wereldoorlog werden alle bezittingen van de Duitse familie door de Belgische staat gesekwestreerd.

Het bos raakte versnipperd door de aanleg van de Naamsesteenweg in 1754 en de aanleg van de autoweg Brussel-Luik (E40) in 1969. De aanleg van deze snelweg was de aanleiding om Vrienden van Heverleebos en Meerdaalwoud vzw op te richten. Mede dankzij de vereniging werd het bos als landschap beschermd in 1971.

Meer info over de geschiedenis van het Meerdaalwoud en Heverleebos vind je in het boek 'Miradal. Erfgoed in Heverleebos en Meerdaalwoud' (2009, Davidsfonds/Leuven).

Het boek is te koop in ons infocentrum.

Niet enkel de bosstructuur en de bomen waren een reden voor het instellen van deze bosreservaten, ook de aanwezigheid van vogels (bv. middelste bonte specht,…) of insecten (kleine ijsvogelvlinder, rosse sprinkhaan,..), planten (witte brunel,…) en zwammen (parelamaniet, beukenrussula,…) droegen bij tot de hoge en te beschermen natuurwaarden van de gebieden.

In Heverleebos is ‘De Grote Omheining (32 ha) het enige bosreservaat. Meerdaalwoud telt 7 bosreservaten: Everzwijnbad (27 ha), Drie Eiken (7 ha), Grote Konijnenpijp (25 ha), Pruikenmakers (39 ha), Veldkant van de Renissart (19 ha), Mommedel (25 ha) en Heide (32 ha). Tussen Heverleebos en Meerdaalwoud, ten zuiden van de vijvers van het Zoet Water, bevindt zich het bosreservaat van de Klein Moerassen (10,5 ha) en ten westen ervan, aansluitend bij de Doode Bemde, de Putten van de Ijzerenweg (4,5 ha).

In het jaarbulletin van 1999 vind je een beschrijving van deze gebieden en kan je soortenlijsten van de gebieden vinden.

Het boek is te koop in het infocentrum.